Anders leren

In het kader van passend onderwijs heeft basisschool de Vlieger Hoensbroek ervoor gekozen om in principe geen leerlingen meer te verwijzen naar het speciaal basisonderwijs en mogelijk zelfs ook niet meer naar het speciaal onderwijs. De ondersteuningsbehoefte van elk kind staat centraal en vanuit dat principe is gekozen voor het uitgangspunt 'thuisnabij onderwijs voor alle Hoensbroekse leerlingen, een zo inclusief mogelijke thuisnabije leer- en werkplek voor het kind, zodanig dat het kind zich volwaardig en geaccepteerd voelt in de school.

Alle Hoensbroekse basisscholen én ons bestuur Movare hebben zich akkoord verklaard met en gecommitteerd aan bovenvermeld uitgangspunt en betekent dat wij vanaf december schooljaar 2018-2019 gestart zijn met één groep Anders Leren voor leerlingen vanaf groep 4 t/m 8. In schooljaar 2019-2020 is hier een startklas bij gekomen voor leerlingen van de groepen 1 t/m 3.

In de vormgeving van dit project hebben meerdere participanten deelgenomen.

Onderwijsinhoudelijk hebben de Hoensbroekse basisscholen zich gecommitteerd aan dit project en concreet betekent dit dat vanuit het Hoensbroekse in principe geen leerling meer aangemeld wordt voor het speciaal basisonderwijs. Regelmatig heeft een terugkoppeling over het verloop van dit project plaatsgevonden naar de Hoensbroekse basisscholen tijdens de zogenaamde clusterbijeenkomsten van de Hoensbroekse en Heerlense Movare basisscholen.

Daarnaast heeft overleg plaatsgevonden met het Samenwerkingsverband Zuid-Limburg, ons bestuur Movare, Jeugdgezondheidszorg, Humankind ( voorheen Humanitas), Peuteropvang Heerlen, Xonar, Radar, Alcander, Koraalgroep en aanbieders van fysio-, logo- en ergotherapie, inspectie Basisonderwijs, Speciaal Onderwijs,de senioren van de Stichting Buurtbeheer Maria-Gewanden, gemeente Heerlen. Schunck, Voortgezet Onderwijs en last but not least het team van basisschool de Vlieger. Het contact met Humankind is behoorlijk geïntensiveerd en dat heeft geresulteerd in de opstart van een BSO in BMV de Vlieger.

Met betrekking tot jeugdzorg heeft in de tussentijd in het Heerlense een wijziging plaatsgevonden. Vanaf 1 januari 2019 is JENS de organisatie die preventieve en ambulante jeugdhulp biedt in de gemeenten Heerlen, Landgraaf en Voerendaal. Een van de uitgangspunten van JENS is dat kinderen en jongeren sterk opgroeien en meedoen in hun eigen omgeving. Een uitgangspunt dat volledig aansluit bij onze visie van dit project. Met de gebiedsmanager van JENS heeft een aantal gesprekken plaatsgevonden over de inzet van twee JENS-medewerkers aan beide groepen in het kader van interprofessionele samenwerking. Veelal is er bij de gezinnen van de kinderen die in deze groepen participeren niet alleen sprake van een onderwijskundige problematiek maar ook een verdere kindproblematiek zoals onder andere ASS, ODD, trauma- en hechtingsproblematiek.

Daarnaast spelen er in deze gezinnen ook nog andere zaken zoals onder andere persoonlijke problemen van ouders, financiële problemen, huisvestingsproblemen etc. Vandaar dat wij nadrukkelijk gekeken hebben of en zo ja in hoeverre JENS kan participeren in dit project.

Na de start van dit project hebben wij aan een aantal leerlingen tijdelijk een plaatsing op onze school toegekend. Deze leerlingen stonden in de wacht voor een plaatsing bij de Mgr. Hanssenschool. De Mgr. Hanssenschool is een school voor onderwijs en ambulante begeleiding aan dove en slechthorende kinderen én kinderen met een taalontwikkelingsstoornis (TOS). Op deze wijze werden 'thuiszitters' voorkomen en kon toch onderwijs op maat geboden worden aan deze leerlingen.

Binnen onze eigen school is binnen het team nadrukkelijk de keuze gemaakt voor zo inclusief mogelijk onderwijs. Als team hebben wij gekeken hoe we dat vorm kunnen geven binnen onze school en wat dat betekent voor ons onderwijs en voor ons als schoolgemeenschap. Soms liepen we tegen praktische problemen aan zoals inpassing van nieuwe, jonge leerkrachten binnen ons team die soms een omslag in denken moesten maken in de zin van denken in kansen in plaats van belemmeringen, out of the box denken en niet blind varen op resultaten van deze leerlingen op hun 'moederschool' of gedrag dat deze doelgroep liet zien op de 'moederschool'.

Van 'curatie naar preventie': in de praktijk van alledag zagen wij dat voor veel van ouders aan een mogelijk behandelingstraject, bijvoorbeeld logopedie, begonnen met hun zoon of dochter maar dat dit niet werd afgemaakt. Vaak werd al na één behandeling afgehaakt  omdat ze bijvoorbeeld moesten reizen of dat ze het binnen hun eigen ritme en structuur niet geregeld kregen. Vandaar dat wij gesprekken zijn aangegaan met zorgaanbieders van logopedie, fysiotherapie en ergotherapie.

Tegelijkertijd werden met de gemeente Heerlen, eigenaar van het schoolgebouw, gesprekken gevoerd om te komen tot een inpandige verbouwing om deze zorg op school mogelijk te maken. Met de welwillende medewerking van de gemeente Heerlen is op school een ruimte gecreëerd die dienst kan doen als behandelruimte annex kantoorruimte. Vervolgens zijn er concrete afspraken gemaakt met voornoemde zorgaanbieders.

Het bleek lastig te zijn om een samenwerking aan te gaan met een vo-school om te komen tot een samenwerkingsschool met als doel een invulling van 'praktisch leren'.

Niet alleen het structureel inbedden van mogelijke activiteiten bleek lastig maar ook de organisatie vanuit onze kant bleek niet structureel realiseerbaar, denk bijvoorbeeld aan vervoer, aan begeleiding door een leerkracht die verantwoordelijkheid kan dragen. Vandaar dat wij uiteindelijk zijn kijken naar andere mogelijkheden en zijn we uiteindelijk uitgekomen bij een aanbod van IMC Basis, dit gekoppeld aan talentontwikkeling van deze doelgroep leerlingen.

Samen met de contactpersoon van 'IMC heeft de school nagedacht over projecten die voor deze doelgroepleerlingen geschikt zijn.

IMC is vervolgens de organiserende instantie de projecten concretiseert,

inhoudsdeskundigen uitnodigt, activiteiten organiseert, contacten legt en zorgt voor de concrete uitvoering, dus bijvoorbeeld ook het regelen van vervoer etc.

Normaliter volgt dan een gezamenlijke afsluiting van het totale project met de ouders waar de leerlingen bijvoorbeeld de ouders uitnodigen voor een uitgebreide lunch die ze zelf, met een beetje hulp van een kok, samenstellen, bereiden en opdienen voor hun ouders en tegelijkertijd een presentatie geven van de projecten met een eenvoudige zelfreflectie en vooral ook wat hen als jong mens het meeste heeft aangesproken (toekomstgericht). Naast het gezamenlijk schilderen voor 'de buurt', zoals boven vermeld, is ook een fietsenmaker op school geweest en hebben ze onder andere geleerd hoe je een fiets dient te verzorgen, wat allemaal op een fiets dient te zitten, hoe je een ketting kunt opleggen, hoe je een band kunt plakken etc. Uiteraard zijn dit ook de praktische momenten geweest waarin kinderen zelf vieze handen kregen, met plaksel in de weer waren etc.

Ook is er een project geweest over hoe maakt je eten klaar. Wat vind je lekker, wat doe jij zelf? Hoe wordt brood gemaakt etc.? Dat heeft geleid tot een bezoek aan een bakkerij waar leerlingen zelf aan de slag gingen en ook mochten bakken én mochten proeven. Ook op school is, ook met medewerking van de senioren van de Buurtstichting, samen gekookt.

Ook het geïntensiveerde contact met onze Buurtvereniging Maria-Gewanden heeft voor onze doelgroepleerlingen geleid tot een aantal activiteiten zoals bijvoorbeeld het gezamenlijk schilderen van grote buurtgerelateerde onderwerpen (bijvoorbeeld kasteel Hoensbroek met ridders etc) die na behandeling worden opgehangen op centrale plekken in de wijk Maria-Gewanden.

Uit deze contact tussen jong en oud zijn verder ook spontane contacten ontstaan zoals bijvoorbeeld een gepensioneerde buurtbewoner die elke woensdagmiddag geheel vrijwillig en vaak voor eigen kosten, activiteiten ontplooit met een groepje kinderen uit de wijk, leerlingen van onze school.

Ook heeft dit geleid tussen tussen meer onderlinge bekendheid in de buurt tussen verschillende leeftijdsgroepen zoals bijvoorbeeld ouders van leerlingen en senioren.

Als school werken wij nu structureel met omgekeerde oudergesprekken in het begin van elk schooljaar. Tijdens deze omgekeerde oudergesprekken wordt de ouder gezien als de expert en worden concrete afspraken gemaakt tussen kind, ouder en leerkracht.

Ook is vanaf het begin van dit project gestart met het eigenaarschap van de leerling met betrekking tot niet alleen zijn cognitieve leerproces maar ook zijn sociaal-emotionele ontwikkeling.

Daarnaast is een van onze interne begeleiders voor één dag per week vrijgesteld om dit proces te begeleiden. Mocht een van de Hoensbroekse basisscholen, anders dan de Vlieger, een potentiële aanmelding hebben voor een school voor speciaal onderwijs, wordt allereerst contact opgenomen met de Vlieger.

Vervolgens brengt de Vlieger, met instemming van ouders van de leerlingen én de moederschool, het kind in kaart middels een observatie op de moederschool en gesprekken met leerkrachten en ouders én, als mogelijk/wenselijk, met het kind. Ook is het mogelijk dat een gesprek plaatsvindt met eventuele externe deskundigen die reeds bij het kind betrokken

Vervolgens wordt besloten of de Vlieger overgaat tot plaatsing in de Anders Lerengroep.

De interne begeleider volgt vervolgens het proces en is in principe samen met de leerkracht van de Anders Lerengroep de contactpersoon naar de ouders én de collega's van de moederschool. Met de moederschool is afgesproken dat zij actief het proces volgen, middels onder andere bezoeken en klassenconsultatie op de Vlieger, zodat het kind te zijner tijd terug kan naar de moederschool.

(update maart 2021)