Anders leren

Vanwege de toenemende diversiteit in de klas (2017, Inspectie van het Onderwijs, Nederland) wordt het voor leerkrachten moeilijker om passend onderwijs voor alle leerlingen te realiseren. Van alle leerlingen ervaart 30% beperkingen in schoolse participatie (schoolse taken). Leerkrachten hebben te weinig kennis en vaardigheden hoe ze deze leerlingen met bijv. hun motorische- en gedragsproblematieken kunnen ondersteunen en goed in de klas kunnen laten integreren. Dit leidt tot een behoorlijke verhoging van de werkdruk van en burn-out onder de leerkrachten in het primaire onderwijs. 

Scholen en leerkrachten zoeken al jaren naar mogelijkheden om het probleem te tackelen door onder andere ergotherapeuten in te huren voor een-op-een ondersteuning buiten de klas. Deze oplossing is volgens de leerkrachten niet effectief, de kinderen kunnen de geleerde strategieën vaak niet transfereren naar het werken in de klas, het duurt vaak lang voordat ze in aanmerking komen voor deze extra begeleiding en er vindt nauwelijks uitwisseling plaats tussen ergotherapeut en leerkracht.  

Dit project richt zich op het versterken van de kennis en vaardigheid van de leerkrachten in het basisonderwijs door samenwerking met ergotherapeuten om de genoemde problemen in de klas eerst op groepsniveau te duiden en te interveniëren. Zodat signalen eerder worden opgepikt, aangepakt en voorkomen wordt dat er ernstigere problematieken ontstaan.  

De pilot zelf heeft plaatsgevonden in een tijdsbestek van 20 weken, waarbij de kick-off heeft plaatsgevonden op 23 oktober 2019. Tijdens deze kick-off waren alle betrokkenen aanwezig. Het ging hier uiteraard om de scholen waarbij de ergotherapeut zou gaan meedraaien in de klas, de ergotherapeuten zelf, en de externe experts die inhoudelijk betrokken zijn bij de invulling en uitvoering van de pilot. Er waren meerdere participanten (scholen en ergotherapeuten) die hebben deelgenomen aan deze pilot. Overige deelnemers hebben echter zelf e.e.a. bekostigd. 

Voordat deze kick-off plaats vond, is daar een heel proces aan vooraf gegaan. Vanuit Movare zijn we in september 2018 voor het eerst in aanraking gekomen met het project van Zuyd Hogeschool Ergotherapeut in de Klas (P4C). Dit was intern voor ons het startpunt, waarbij we in januari 2019 reeds de eerste gesprekken voerden met de betrokken experts van Zuyd Hogeschool. Gezien de goede match tussen de vraag vanuit het werkveld (de scholen) en het P4C model en de daarbij behorende pilot, is de samenwerking aangegaan. Hierbij kan de pilot worden opgedeeld in 3 fases. 

Fase 1 - Voorbereiding: Ter voorbereiding op de pilot en de eerdergenoemde kick-off, hebben meerdere meetings en presentaties plaatsgevonden met- en voor de betrokken scholen. Het doel van deze sessies was voor de coördinatoren van Movare en de externe experts, om scholen te informeren over de pilot en ze te overtuigen om deel te nemen (praktisch en financieel). Daarnaast was dit voor de externe experts van Zuyd Hogeschool een bron van informatie om de verdere invulling en uitwerking van de  pilot te laten aansluiten bij de werkomgeving van de Movare Scholen. Deze sessies hebben plaatsgevonden tot aan de zomervakantie 2019, waarna dus op 23 oktober 2019 de officiële kick-off heeft plaatsgevonden. In aanloop naar deze kick-off heeft Zuyd Hogeschool de ergotherapeuten benaderd om deel te nemen (ook praktisch en financieel). Voorafgaand aan de officiële kick-off is er door ergotherapeut en leerkracht een hupvraag geformuleerd. Hierbij is ook gelet op de match ergotherapeut en leerkracht/school. Dit om zoveel mogelijk maatwerk te kunnen leveren. (Door wisseling van deelnemende scholen en eigen financiering van bijvoorbeeld ergotherapeuten hebben meer/andere scholen deelgenomen, dan die hier in de verantwoording genoemd worden.)

Fase 2 – Uitvoering: In de pilot zelf hebben de betrokken ergotherapeuten nascholing gekregen vanuit Zuyd Hogeschool om P4C-therapeut te worden. Vervolgens waren deze ergotherapeuten 20 weken lang, 4 uur per week bij dezelfde leerkracht in de klas om samen te werken. Deze samenwerking werd intern op de school meermaals geëvalueerd, en de opbrengsten daarvan zijn gebundeld in een tussenevaluatie op 19 februari 2020. Deze opbrengsten worden later nog toegelicht (zie opbrengsten).  

Fase 3 – Evaluatie: De pilot werd volgens plan aan het einde geëvalueerd, maar deze afronding is door de Corona-maatregelen in twee delen opgesplitst. Voor de zomervakantie (1 juli 2020) heeft een evaluatie plaatsgevonden met de direct betrokken scholen, leerkrachten en ergotherapeuten (28 deelnemers). Met directies van scholen, bestuurders en andere stakeholders staat een strategische sessie gepland voor 2 december in een hybride vorm. Deze sessie zal zowel (beperkt) live als digitaal te volgen zijn.

Om opbrengsten in kaart te brengen zijn er interviews zijn gehouden met de leerkrachten. Tijdens de nascholing en bijbehorende verplichte intervisie bespraken de ergotherapeuten wat zij ervaren. Ook is er door de externe adviseurs, in samenwerking met de coördinatoren van Movare, een vragenlijst ontwikkeld om de ervaringen van de leerlingen in beeld te brengen.