Elke school pestvrij!
14-11-18 * Baarlo
Basisschool De Diamant
Projectomschrijving
Sinds 2007 wordt halfjaarlijks op diverse scholen in de regio Zuid-Limburg de Pestvrij Monitor afgenomen. De Pestvrij Monitor brengt het pestgedrag in de klas en op de school in beeld. In tegenstelling tot andere instrumenten wordt de Pestvrij Monitor niet anoniem afgenomen. Daardoor kan er ‘een sociogram van pestgedrag’ worden gemaakt op klasniveau, die de docent vervolgens kan inzetten bij het bespreekbaar maken van pestgedrag in de klas en het zoeken naar persoonsgerichte oplossingen. Inmiddels nemen diverse scholen met honderden leerlingen deel aan deze monitor.
Om een kwaliteitsslag te maken heeft de Universiteit Maastricht de Pestvrij Monitor in 2016 overgenomen en verder doorontwikkeld met input van de deelnemende scholen en leerlingen (lerend netwerk). De positieve energie die scholen hierbij ervaren levert input voor gezamenlijke initiatieven. In De vrijplaats willen we enkele kansrijke initiatieven verder ontwikkelen, waarbij de Universiteit Maastricht als externe partner ondersteunt en helpt de ideeën uit te werken. Centraal staan hierbij de doorontwikkeling van de digitalisering van de meting en het creëren van een betekenisvolle digitale leeromgeving centraal. Vervolgens zullen het organiseren van symposia en workshops voor en door het lerend netwerk en de doorontwikeling van een doorlopende lijn richting het VO centraal staan.
Doel van het project
De Pestvrij monitor is vanuit het Limburgse onderwijs ontwikkeld en is het enige niet-anonieme instrument waarmee de groepsdynamiek rondom pesten over meerjaren in beeld wordt gebracht. Door dit instrument te digitaliseren kunnen pestincidenten sneller en dus meer adequaat zichtbaar gemaakt worden, maar wordt ook beter zichtbaar wie daarin welke rol heeft.
Digitalisering heeft ook als voordeel dat een klas over meerdere jaren gevolgd kan worden en zo het effect kan worden geëvalueerd van interventies om het pestgedrag te verminderen. Daarnaast levert het een significante bijdrage aan het verlagen van de werkdruk voor leerkrachten omdat ze met een druk op de knop een volledig inzicht krijgen in de sociale omgeving van de groep.
Het is evident dat talent beter tot ontwikkeling komt in een veilige omgeving waar een leerling zich vrij voelt om de wereld om zich heen te verkennen en de eigen talenten te ontdekken. Pestincidenten hebben veel impact op alle betrokkenen, vooral op het kind dat slachtoffer van pesterijen is, maar ook op de pester zelf en de zgn. omstanders. De hoge stress niveaus die ermee gepaard gaan, hebben vooral op het slachtoffer vaak tot ver in de volwassenheid impact op het functioneren en welzijn van de persoon.
Hoewel er verschillende interventies bestaan die men in kan zetten, zijn de meesten geanonimiseerd en algemeen omschreven. Pestvrij geeft een zeer helder en duidelijk beeld waar de noodzaak ligt rondom het thema sociaal—emotionele veiligheid. Op basis van de inzichten die de Pestvrij Monitor oplevert kan werk op maat geboden worden, zowel ontwikkeld door de school en de docenten zelf, maar ook gefaciliteerd door de UM in de vorm van kennisdeling en jaarlijkse workshops. Hierin krijgen docenten en andere geïnteresseerden een update over de meest recente kennis op het gebied van pesten, evenals handreikingen voor het omgaan met en oplossen van pest-incidenten in de klas. De Universiteit Maastricht begeleidt en coacht hierbij. Het PO en SBO zullen hierbij uitdrukkelijk uitgenodigd worden.
Kort samengevat beoogt het project:
0 Digitaliseren van de Pestvrij monitor rapportages.
0 Creëren van een betekenisvolle digitale leeromgeving waar de synergie van het lerende netwerk tot uiting komt in persoonsgerichte oplossingen en waar initiatieven en concepten opgepakt worden met en voor elkaar.
0 Inzichten uit de rapportages en kansrijke initiatieven/concepten worden gekoppeld aan de meest recente kennis met hulp van de externe partner en waar mogelijk vertaald naar concrete producten en workshops voor PO, VO en SBO. Proactief deze concepten in een doorlopende leerlijn plaatsen van PO-SBO-VO
Update:
De vooraf gewenste opbrengsten konden worden vervat in 2 delen:
- een digitaal overzicht van de dynamiek van pesten binnen een klas, inclusief de mogelijkheid te volgen over meerdere jaren, maatwerk m.b.t. rapportages uit de Pestvrij Monitor
- handreikingen, discussie en samenwerking op het gebied van oplossingen en het omgaan met pesten, via workshops en symposia.
De subsidieaanvraag is op beide delen gedaan. Na de toekenning werd duidelijk dat niet het volledig aangevraagde bedrag (€20.000) is toegekend, maar de helft (€10.000). Dit heeft vanzelfsprekend gevolgen gehad voor de uiteindelijke opbrengsten. Deze zitten voornamelijk op het eerste deel van de aanvraag.
Concreet hebben we de volgende opbrengsten bereikt:
- Een volledig gedigitaliseerd proces van afname van de Pestvrij Monitor. -
- Uitgebreide rapportage op maat, per klas en schoolbreed. -
- Aangepast analysebeleid waarbij niet alleen de didactische opbrengsten geanalyseerd worden maar ook de opbrengsten op het gebied van sociaal- emotionele veiligheid.
- Opgedane kennis bij leerkrachten die zich vervolgens uit in het goed kunnen duiden van de uitkomsten van de monitor en het aanpassen van het leerkrachthandelen daarop.
De uitkomsten van de Pestvrij Monitor zijn zo uitgebreid en persoonlijk dat ze de leerkrachten veel inzicht en handelingsmogelijkheden geven. Doordat de rapportages groepsgebonden zijn, wordt de dynamiek van een groep over jaren heen gevolgd. Essentiele vragen rondom pestgedrag worden inzichtelijk gemaakt, zoals:
- Wie wordt ervaren als pester?
- Welke leerlingen wisselen van rol?
- Wie zijn steeds het slachtoffer?
- Op welk moment veranderen rollen in de groep? - Hoe ontwikkelt het pestgedrag zich over tijd?